Fomo = Fear of mising out (sợ bỏ lỡ, chạy theo xu hướng). Jomo = Joy of missing out (bình thản đứng ngoài cuộc).
Con người ta chắc ai cũng bắt đầu bằng hành trình Fomo, tò mò về sự vận động thế giới và muốn tham gia vào nó.
Thì tôi cũng vậy.
Thời điểm tôi bắt đầu đi làm là thời điểm bắt đầu ứng dụng internet vào công việc, cụ thể là, công ty cần có một đường dây internet và có 1 website. Kể từ đó, tôi luôn ở đầu ngành digital marketing, bắt đầu làm với nước ngoài từ khi thị trường lao động ở trong nước chỉ loe ngoe vài đứa (khá là cô đơn), rồi sau đó là các công ty đầu tiên kinh doanh trên website (như là Vietnamworks), rồi đến agency đầu tiên lập phòng ban digital (như là OgilvyOne), và sau đó các brand bắt đầu có digital marketing. Khoảng thời gian tiếp theo là sự bùng nổ của điện thoại màn hình cảm ứng và từ đó biến hoá thành phương tiện làm việc và sáng tạo, vượt xa chức năng nghe gọi của nó. Ngoài ra còn có làn sóng nội dung số, TV thông minh...
Thương mại điện tử là một làn sóng đánh dấu sự "bớt Fomo" của tôi lần đầu tiên. Tôi đã không tham gia vào nó (dù cũng có lúc cảm thấy bứt rứt khó chịu và đã có lần đi phỏng vấn bằng máy bay).
Tuy nhiên từ "bớt Fomo" đến Jomo thì hãy còn xa. Trong khi Fomo là tự nhiên có, thì Jomo cần chút rèn luyện. Và cái gì rèn luyện thì nó chỉ tạm thời, khi còn rèn luyện thì còn có, khi ngừng rèn luyện thì nó mất dần.
Mục tiêu rèn luyện Jomo của tôi là: trước một trào lưu mới, mình cần có một sự bình tĩnh để đánh giá một cách trung dung và khách quan, trước khi quyết định có lao theo hay không. Nếu có, đó là vì nó cần như thế, và mình muốn như thế, không phải là ham vui nhất thời.
Đó là điểm tựa để tôi trấn an mình, rằng không phải mọi thứ đều dành cho mình, cũng như không có thứ nào dành cho tất cả.
Trong làn sóng digital transformation những năm gần đây tôi ở trong ngành proptech, mà không phải martech (như lẽ ra phải thế), hay là healthtech, fintech. Và vẫn luôn "luyện" Jomo.
Có lẽ "bài tập" thú vị nhất hiện thời, là làn sóng AI. Liệu ta có thể lựa chọn ở ngoài nó, hay là không có lựa chọn. Fomo/Jomo chỉ là thái độ của chúng ta trước những làn sóng nhỏ. Dù cho ta có theo hay là không theo, nó cũng chỉ là những bữa tiệc của một nhóm người. Nhưng AI, và nhất là GenAI (AI sáng tạo) nó là một cơn sóng nhỏ hay là đại hồng thuỷ? Nếu thực sự đó là một dòng chảy mainstream của lịch sử, thì chúng ta không có lựa chọn Fomo hay Jomo, mà chỉ có Follow, nếu không muốn làm kẻ bị bỏ lại phía sau.
