LIFE COACH LÀ GÌ? (Không phải huấn luyện viên cuộc sống.)

 

Không phải là huấn luyện viên cuộc sống, cũng không phải là “dạy đời”. Chữ coach ở đây không phải là “huấn luyện viên” giống như huấn luyện viên thể thao. Ngược lại, life coach là người “không dạy”, bởi vì khi họ dạy, thì họ sẽ không còn là life coach nữa.

Phân biệt các hình thức:

• Training: đào tạo dạy kiến thức và kỹ năng cho nhiều người theo cách giống nhau.
• Consult: tư vấn dựa trên một công thức thành công nào đó.
• Mentor: cố vấn dựa trên kinh nghiệm của người đi trước, dành riêng cho cá nhân hoặc một nhóm nhỏ theo nhu cầu thực tế của nhóm đó.
• Coaching: phát huy năng lực của người được coach dựa trên chất liệu và tiềm năng của chính người đó, không dựa vào kinh nghiệm của coach.

Vì vậy, life coach là ngược lại của huấn luyện viên cuộc sống mới đúng.

Vì vậy, để sử dụng life coach, thì người coachee cần có: chất liệu cuộc sống, tin rằng mình có tiềm năng chưa khám phá, khả năng tự nhận thức, và cam kết hành động (bất kể là hành động nhỏ hay lớn).

Những người chưa cần dùng life coach: trải nghiệm còn ít, trên đời còn quá nhiều thứ để học → nên tập trung đi học từ người khác. Khi nào học rồi, biết rồi, nhưng vướng khúc mắc gì đó trong lòng nên chưa làm được → cần life coach để xử lý đúng chỗ đang mắc.

Những trường hợp không dùng được life coach: 

• Đang có dấu hiệu mất ổn định về nhận thức (bị trầm cảm, say, mất điều khiển…). Họ cần một người điều trị hơn là một người coach.
• Không có nhu cầu thay đổi hoặc không muốn thay đổi. Mục đích của coaching là giúp ai đó thay đổi từ điểm này sang một điểm khác. Nói cách khác, để coaching được thì cần có một mục tiêu để hướng tới.
• Không muốn, hoặc không sẵn sàng để người khác nghe câu chuyện của mình. Nếu vậy thì self coaching cũng có thể phát huy tác dụng trong trường hợp này.

Hiện tại, life coach được dùng phổ biến với nghĩa tiếng Việt là “khai vấn”, được dịch bởi một học viên khoá kỹ năng life coach của LCV.

Không phải là “huấn luyện viên cuộc sống”, thì người khai vấn sẽ làm gì?

Theo Liên đoàn khai vấn quốc tế ICF, khai vấn là quá trình đồng hành để kích thích tư duy và phát huy sáng tạo nhằm phát huy năng lực cá nhân và công việc chuyên môn. (Link tham khảo).

Theo đó, ICF cũng mô tả 8 kỹ năng của người khai vấn, có thể hiểu đó là 8 công việc mà người life coach cần làm. Trong đó có những công việc quan trọng như:

#3. Cùng với khách hàng xác định mục tiêu mà coachee muốn đạt được.

#6. Lắng nghe sâu, hiểu coachee theo cách giữa người với người, cả những điều coachee nói và những điều coachee không nói.

#7. Khơi gợi nhận thức của coachee về bản thân họ và rút ra bài học kinh nghiệm, cả thành công lẫn thất bại, từ đó coachee biết được mình cần làm gì tiếp theo.

#8. Đồng hành cùng quá trình phát triển của coachee, cùng xác định kế hoạch hành động và theo dõi tiến độ hành động.

Và những điều mà người life coach không làm:

• Không đề nghị coachee chọn mục tiêu hoặc kế hoạch hành động theo sáng kiến của coach.
• Không đưa lời khuyên dựa trên kinh nghiệm của bản thân coach.
• Không dẫn dắt coachee đi theo hướng suy nghĩ của coach (câu hỏi trá hình).
• Không nhận xét, bình luận về câu chuyện hay lựa chọn của coachee.

Như vậy, life coach rất rất không phải là một người “huấn luyện viên cuộc sống”, mà là một người chia sẻ, hỗ trợ, đồng hành, và đồng minh trên con đường hướng đến mục tiêu của người coachee.