MENTORING LÀ HÀNH TRÌNH CẢ HAI CÙNG LỚN

 

Bởi vì không chỉ có Mentee được học, mà Mentor cũng được học từ chính những câu hỏi của Mentee.

Mentor là những tâm hồn đã dãi nắng dầm sương, lắm khi vừa đu dây vừa tung hứng với công việc, gia đình và những ước mơ của riêng mình. Những trải nghiệm sống, khi không có thời gian nhìn lại, chiêm nghiệm và đúc kết, sẽ giống như những tư liệu thô xếp chồng và bám bụi, nhiều khi còn lên men và đau nhức nữa.

Dần dần tư liệu quý trở thành nhà kho, mà mở cửa kho một mình thì cũng ngán lắm, nên thôi kệ, cuộc đời mình cứ thế mà fast forward.

Khi có Mentee, mỗi câu hỏi là một lượt truy vấn vào trong mớ lộn xộn, và sau khi đã góp nhặt, sắp xếp lại gọn gàng thành một kinh nghiệm, nó trở thành một món quà mà cả hai cùng thừa hưởng. 

Khi có Mentee, sự lắng nghe cũng chính là một sự ghi nhận. Trong bộn bề công việc, liệu có ai đó có thể ngồi nghe và đón nhận những trải nghiệm của Mentor? Liệu có lúc nào Mentor dành thời gian để thực sự lắng nghe những nỗi niềm của chính mình? Khi Mentee ngồi đó và muốn được nghe, đó là một sự ghi nhận to lớn đối với những gì mà Mentor đã trải qua.

Thay vì tự học và tự lớn, mình hãy học và lớn lên cùng nhau...

QUANG HỢP, SÁT NA, VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG

 

Câu chuyện bắt đầu từ việc chúng tôi ngồi than thở rằng bản thân quá thiếu kiên nhẫn với “quá trình” và chỉ mong sao cho mau tới “kết quả”. Chúng tôi không làm được như sếp nói.

Chúng tôi biết rằng để có ngày ra hoa, cây vẫn luôn không ngừng quang hợp. Rằng khi mọi thứ dường như không có gì tiến triển, thì mỗi một giây phút trôi qua, thế giới vẫn không ngừng vận động và phát triển.

Chỉ là chúng tôi không nhìn thấy nó. Vì chúng tôi sống và nhận biết thế giới bằng tai mắt mũi họng và làn da. Không thể nào cảm nhận được sự tiến trình trong từng giây phút đó.

Chúng tôi cũng không phải là vận động viên để biết giá trị của từng mili giây khi về đích là như thế nào.

Nên chúng tôi ngồi buồn và chán và sinh nông nổi.

Chúng tôi rủ nhau đi học thiền. Sau thời gian lên núi, chúng tôi trở về nhà và đương nhiên là không thể áp dụng, với cái sự mất kiên nhẫn của mình thì thật không thể tưởng tượng chúng tôi có thể thiền.

Nhưng chuyến đi đó đã gieo hạt, và trong sự vô thức của chúng tôi, nó đã phát triển, với tốc độ ốc sên. Thế rồi một ngày hết sức bình thường 5 năm sau đó, chúng tôi đã trở thành thiền sinh, khi mà tự mình có thể ngồi lại với mình mỗi ngày.

Thế giới đã tặng cho chúng tôi bài học về sự phát triển không ngừng. 5 năm là khoảng thời gian mà sự tích luỹ về lượng đã đủ để thay đổi về chất, xuyên qua từng sát na.

Món quà dành cho người thiền sinh là khi tâm tĩnh lặng, chúng tôi đã có thể cảm thấy được sự biến đổi và phát triển. Mỗi giây phút trôi qua, từng tế bào đã khác đi một chút, dòng máu dịch chuyển thêm một đoạn, tóc mình bạc thêm một tí, và ngày xuống lỗ cũng nhích thêm lên một tẹo.

Cả thế giới bên trong và thế giới bên ngoài cùng chuyển động, trùng trùng duyên khởi.

Thế giới không những không buồn chán, mà thậm chí còn choáng ngợp với sự diệu kỳ. Từng mạch đập, từng hơi thở trở nên ngất ngây. Mỗi giây phút trôi qua đều xứng đáng. Và không còn cần phải suy nghĩ liệu quãng đời còn lại của ta liệu có ý nghĩa gì.

Đi qua tuổi 40 (3)

 

XUYÊN QUA NỖI SỢ

"Cầm lên được thì để xuống được”. 

Tôi thường nghe các anh các chú xung quanh nói vậy.

Đó là lời tuyên bố khi họ đang cố dứt khoát bỏ đi một sự đầu tư hay chấm dứt một mối quan hệ, nhất là chuyện tình cảm khi mà mọi việc trở nên dây dưa và không còn triển vọng. 

Người ta viện đến câu nói này khi mà người ta thấy nó thực sự khó. Nếu mọi việc dễ dàng, hàng ngày ta đặt lên để xuống nhiều lần những vấn đề khác nhau. Nếu mọi việc trong tầm kiểm soát, thì không ai còn nhớ đến câu nói này nữa.

Cái khó của tôi là: tôi không muốn. 

Thuở nhỏ, tôi luôn là một học sinh giỏi. Lớn lên, tôi cũng phấn đấu cho sự nghiệp của mình. Bốn mươi tuổi, tôi là giám đốc bộ phận, có chồng, có con gái, và một ít tài sản tích luỹ. Tôi có nhà để ở, tôi đi công tác, đi du lịch nhiều nơi trên thế giới, ở khách sạn 5 6 sao có nhà vệ sinh bóng lộn. Tất cả đều là ước mơ của tôi. Sao tôi có thể buông xuống những ước mơ của mình.

Vào cái ngày tôi nghỉ việc, tôi cũng vừa hoàn tất thủ tục ly hôn. Sau 5 năm chiến tranh lạnh, cuối cùng tôi đồng ý để chồng cũ chăm sóc con gái. Để đối lấy tự do, tôi chấp nhận ra đi một mình. 

Vậy là tôi trở nên vô sản. Không chồng, không con, không nhà, không sự nghiệp. 

Tôi đã từng nghĩ, điều đó thật khủng khiếp. Nỗi sợ như bóng tối ập đến, tôi như con ngựa dựng ngược lên và quay đầu, không thể nhìn xem phía trước có gì.

Rồi ngày qua ngày, khi nỗi đau thực sự đủ lớn, tôi nhắm mắt bước thêm chút nữa và hỏi thêm một câu: Nếu điều đó thực sự xảy ra, thì nó "khủng khiếp" là khủng khiếp như thế nào. Ngay khi tôi vừa chấp nhận rằng mình sẽ trở nên “vô sản”, thì trí thông minh tiềm thức xuất hiện: “Bỏ xuống, để lựa chọn, và lại cầm lên.”

Phải chi tôi đủ bình tĩnh để hỏi câu hỏi này sớm hơn. Nhưng giờ thì, tôi đã làm điều đó rồi.

MỘT NĂM GAP YEAR TÔI ĐÃ LÀM GÌ?

Đây là lần gap year thứ hai của tôi, vì vậy tôi đã có thể bình tĩnh hơn và xác định những điều mình sẽ làm trong giai đoạn "thừa thời gian, thiếu tiền bạc" này, đó là: về với tuổi thơ, làm những điều mình đã bỏ lỡ trong suốt những năm tháng học hành và làm việc.

Bây giờ đã gần 10 tháng kể từ khi quay lại làm việc, nhìn lại khoảng thời gian đó, mình thấy mình thật ngầu và đáng yêu.

Và đây là những gì mình đã làm được trong thời gian đó:

- Đi 8 thành phố ở Mỹ, 18 thành phố ở châu Á, 20 địa phương trong nước.

- Viết được 4 bài hát và trình bày trước khán giả 3 lần.

- Xuất bản 1 khoá học trên Udemy Business.

- Mở được 1 khoá học online về marketing cho solopreneur.

- Viết 30 nghìn chữ bản thảo.

- Viết 60 bài blog và đăng trên 4 kênh nội dung khác nhau.

- Tự làm video và trang web cá nhân.

- Lấy chứng chỉ khai vấn ACC của Liên đoàn khai vấn quốc tế.

- Tham gia góp sức trong 4 cộng đồng.

- Theo đuổi một lối sống mới với mindfulness.

- Được mời làm kol.

- Tự chữa đốt sống cổ.

- Vẽ được 5 bức chân dung cho chính mình và người thương.

- Tập chơi đàn được 6 bài và tự đệm cho bài hát của chính mình.

- Tập bắn súng.

- Xem bóng đá Mỹ.

- Nặn được 1 bình gốm.

- Nuôi được 2 em mèo.

- Làm đám cưới theo kiểu của mình (hihi).

- Biết bơi.

- Học triết học.

- Thích nấu ăn.

- Học cách đầu hàng, trust the process.

Khi mình sắp hết sạch tiền, thì vũ trụ mang mình trở về với vòng tay của bạn bè và đồng nghiệp, mình lại tiếp tục với công việc chuyên môn của mình full time.

Và khi quay trở lại làm việc, mình thấy nội tâm hài hoà hơn, không còn tiếc nuối vì đã bỏ lỡ những sắc màu của cuộc sống trong những tháng năm theo đuổi sự nghiệp.

Tâm trí nhẹ nhàng hơn, tâm trạng bình ổn hơn, dung chứa được nhiều hơn.

Theo nghĩa đó, mình đã trở lại và lợi hại hơn xưa.

Đi qua tuổi 40 (2)

 

ĐIỀU ĐÁNG SỢ NHẤT

Có lần, cô đồng nghiệp người Malaysia hỏi tôi: 

- Nếu mà bạn có thể quay lại và lựa chọn lại lần nữa, thì bạn có lấy chồng không

- Có. -  Tôi trả lời không đắn đo.

- Tôi hỏi như vậy là vì thấy bố mẹ tôi cãi nhau và làm tổn thương nhau mỗi ngày, nhưng hai người vẫn ở bên nhau. Tôi thật bối rối giữa hiện thực và ước mơ về một cuộc sống gia đình hạnh phúc. Và nếu như tôi ở vào hoàn cảnh của mẹ tôi, thì tôi cũng không biết nên làm thế nào với đời mình.

- Tôi hiểu. Tôi biết có nhiều người thà không lấy chồng chứ không muốn rủi ro lấy phải một người không tử tế.

- Kể cả là lấy được người tử tế đi nữa thì vẫn có quá nhiều vụ chia tay vì không hợp, hết yêu, hoặc trở nên thù hận.

- Ừ.

Lần khác, trong một buổi cà phê, cô bạn tôi, một người sợ yêu, bộc bạch:

- Mình thấy việc có một người khác trong nhà mình, trong cuộc sống của mình quả là một chuyện lớn, với mình ai làm được chuyện đó thì thật là vĩ đại. Mình rất ngưỡng mộ. Nội việc sắp xếp cuộc sống của chính mình cho gọn gàng đã là một sự nỗ lực rồi.

- Ngược lại, - tôi bảo cô - mình thì rất ngưỡng mộ các cô gái có thể sống một mình mà vẫn ổn. Chỉ cần nghĩ đến chuyện sớm tối không có ai hỏi han, không ai bảo vệ là mình thấy chơi vơi, sợ hãi.

Tôi là kiểu ít đắn đo khi bước vào một mối quan hệ, bởi vì nỗi sợ hãi của tôi là khi phải sống một mình. Công thức này khiến cho tôi trượt dài trong cuộc hôn nhân thất bại của mình mà không có động lực nào để chấm dứt. Ban ngày, tôi làm việc ở một công ty có tiếng là áp lực. Tối về nhà, mệt rã rời, ăn vội bữa cơm để sẵn, nói chuyện với con gái một chút, giúp con làm bài tiếng Việt, rồi đi ngủ.

Tôi biết cuộc sống của mình không có gì vui. Tôi biết năng lượng của mình ngày càng cạn dần. Nhưng tôi cũng chưa đủ lý do để làm to chuyện. Tôi cho qua khi bị từ chối nói chuyện, bị phớt lờ khi ra quyết định trong gia đình, bị đuổi ra khỏi nhà bếp vì sợ đụng vô đồ đạc, bị cằn nhằn khi quên tắt đèn. 

Tôi đã không ý thức được rằng mình đang sống trong sự bạo hành ở một hình thức không bạo động nhưng rất tinh vi. Ít nhất, tôi được an toàn để không phải đối mặt với nỗi sợ của mình: sợ phải làm người bỏ chồng, sợ con buồn, sợ con giận và tổn thương, sợ phải nói chuyện này với cha mẹ, sợ bị thấy mình thất bại, sợ ra toà, sợ hậu quả gì đó mà mình chưa lường hết được, sợ một mình, sợ cô đơn, sợ bị thương hại… Một hỗn hợp đặc quánh và tối đen.

Đi qua tuổi 40 (1)

 

Thông điệp của cơ thể

Đó là vào năm 2018. Bốn giờ chiều ngày thứ tư, một ngày giữa tuần trong công sở. Tôi xách túi, bước ra khỏi văn phòng và đi về nhà. Giờ này, ở chỗ tôi đang làm, có thể được coi là giữa ngày, vì chúng tôi thường làm về muộn, tám chín giờ tối là chuyện thường ngày.

Tôi phải đi ra khỏi chỗ này vì đầu tôi đã ngừng làm việc. Đã mấy ngày qua tôi không thể đọc nổi tài liệu, không hiểu những gì đồng đội đang nói, và không biết phải làm gì cho họ.

Tôi đã bị quá tải. 

Ngồi trong xe trên đường về nhà, tôi không thể nghĩ gì. Về đến nhà, úp mặt xuống gối, tôi có hơi chút ngạc nhiên thấy mình bật khóc. Có vẻ lâu rồi chưa làm điều đó, nên hơi chật vật, hơi nghẹn.

Trong một thoáng, một cơn phẫn nộ bức xúc, hờn giận bùng lên như ngọn lửa. Bức xúc vì phải làm việc, phải lo toan cuộc sống quá nhiều. Hờn giận, vì ai đó, phiên bản nào đó bên trong con người này bắt tôi làm vậy, như trâu như ngựa.  Giận là đáng lắm nha, đừng ai bắt tôi phải cố gắng thêm chi nữa. 

Tôi quan sát cơn giận của mình. Sẽ mất bao lâu đây. Tôi đã sẵn sàng để ở cùng với nó. Nhưng nó đi nhanh hơn tôi tưởng. Một lát sau, tôi không còn thấy gì nữa. 

Lắng nghe một chút, tôi nghe sự hồi đáp của người vừa bị trách móc, người vừa bị oán thán là “bắt làm việc như trâu như ngựa”. Thấy thương. Oán trách đúng lắm. Hãy nghỉ ngơi đi. Sẽ không bắt phải làm nữa. 

Tôi ngắt kết nối với thế giới trong vòng một buổi chiều. Điện thoại của tôi vẫn luôn réo gọi, tin nhắn, email vẫn đến dồn dập. Nhưng giờ này, mọi thứ như lùi lại phía xa nhường chỗ cho một thứ mà tôi mới vừa nhận biết: cỗ máy này có thể bị sập. Chuyên nghiệp, trách nhiệm, vị trí xã hội, sự tôn trọng… tất cả đều là hoa lá trên cành. Cỗ máy thân tâm mới là gốc rễ.

Tôi quyết định sẽ nghỉ việc. Tôi cũng không tiết lộ nguyên nhân. Tôi nói rằng tôi mệt rồi, tôi muốn sắp xếp lại cuộc sống. 

Sếp tôi không hiểu được tình trạng “mệt” của tôi, vì vậy anh cho rằng lý do của tôi thật vớ vẩn, mệt thì đi nghỉ vài ngày đi mà. Trong một lúc, tôi thấy cũng bất công cho sếp tôi. Vị trí của tôi trong công ty là một vị trí mà sếp đã khó duy trì trong những năm qua. Khi tôi vào công ty, sếp tôi có nhiều hy vọng và luôn hỗ trợ tôi nhiều hơn cả mong đợi.

Tôi ngồi tần ngần trong văn phòng của sếp. Tôi thấy mình thật vớ vẩn với lý do được đưa ra, nhưng cũng sẽ ngớ ngẩn không kém nếu cho cả thế giới biết rằng tôi bị “sập nguồn” và quyết tâm lên đường.

Cuối cùng tôi chọn vớ vẩn, vì tôi không muốn chọn ngớ ngẩn. Tôi từ chối giải pháp “đi nghỉ ngơi mấy ngày” của sếp và bàn giao công việc trong vòng một tháng, không giải thích gì thêm với nhân viên và đồng nghiệp của mình. 

Khi tôi không giải thích, tôi sẽ không phải nghe thấy những lời từ chính mình nói ra. 

Tôi luôn ước chi mình có thể nói gì đó hợp lý với sếp, cả lúc đó lẫn cả khi về sau này, những lúc tôi còn quay lại để nhờ sếp viết thư đề bạt khi tìm công việc mới.

CÀNG LÊN CAO, CÀNG ÍT NGƯỜI CÓ THỂ DẠY BẠN

 

Tháng 7, các chiến dịch hè đã xong, tháng "cô hồn" sắp đến, cũng là mùa nhìn lại chặng đường nửa năm đã qua.

Bạn bè tôi khăn gói đi "hiuling" cũng đã nhiều.

Nói cho trendy lên thì là vậy, nhưng thực chất thì, sống càng lâu, trải nghiệm càng nhiều, vị trí càng cao, thì càng có ít người đủ tầm để chỉ dẫn cho bạn. Nên tháng 7, thời điểm giữa năm, là tháng tự nhìn lại, học hỏi từ chính trải nghiệm của bản thân, và kết nối với sự thông thái của người thầy bên trong.

ÔM ẤP VỖ VỀ SỰ CÔ ĐƠN

Khi càng tiến xa, càng trưởng thành, càng có vị trí cao hơn – cũng là lúc nhận ra một sự thật lặng lẽ: Càng lên cao, càng ít người có thể dạy bạn. Người đủ tầm để dạy bạn thì ít, mà họ lại còn thích ẩn cư. Và đôi khi, cái tôi của bạn đã đủ lớn để từ chối nghe người khác.

Càng lên cao, bạn càng thấy sự cô đơn của người dẫn đầu. Không ai thật sự biết bạn đang mang bao nhiêu áp lực, đứng trước bao nhiêu lựa chọn khó khăn.

Vậy ai là người thấu hiểu những điều này nhất? Thực lòng thì, không ai hiểu cũng được, miễn là chính mình hiểu mình là niềm an ủi lớn nhất. Gợi ý: dắt mình đi ăn kem, đi tắm biển, đốt nến tâm tình... thế là hết cô đơn.

HỌC NHƯ THẾ NÀO KHI KHÔNG CÒN AI DẠY?

1. Học từ việc nhìn lại trải nghiệm
Nhìn lại một mình, hoặc với một người đáng tin cậy, viết nhật ký, đối chiếu kết quả với mong muốn, nhận ra các trigger của mình, cách vận hành của tư duy, phát hiện điểm mù.

2. Học từ câu hỏi đúng
Khi còn trẻ thì đi hỏi sư phụ để sư phụ trả lời (sướng quá), khi trưởng thành rồi thì đi tìm coach để coach đặt cho mình câu hỏi, và mình phải tự trả lời (vất vả hơn nhiều). Thời buổi bây giờ các sếp công sở cũng phải học cách đặt câu hỏi và làm coach nội bộ nên việc này cũng không còn mới.

3. Đi chuyên sâu hơn
Với một chuyên ngành nhất định, người giỏi ở trên hãy còn nhiều. Khi xung quanh bạn không có ai, thì ở nơi xa nào đó vẫn có những người ở tầm cao hơn bạn.

4. Tạo hệ giá trị của bản thân
Khi bạn càng trưởng thành, những khen chê xung quanh càng ít có ý nghĩa với bạn, những hệ quy chiếu thông thường không còn đo lường được giá trị của bạn, thì là lúc cần xây dựng hệ giá trị và hệ quy chiếu riêng của bản thân.

5. Luôn đặt mình ở vùng phát triển
Nó vượt ra khỏi vùng an toàn (comfort zone), nhưng cũng không phạm vào vùng hoảng loạn (panic zone).

Trưởng thành không dễ, nhưng không ai là không thích.
(Mấy anh chị trung niên nói vậy).