CÂN BẰNG VS. THĂNG BẰNG

 

Cuộc sống luôn diễn ra và dòng đời thì luôn nghiêng ngả. Cân bằng có thể chỉ xảy ra được trong thời gian ngắn ngủi mà thôi. 

Hay là học cách đi dây như một người nghệ sĩ.

CẦM LÊN ĐƯỢC THÌ ĐỂ XUỐNG ĐƯỢC?

"Để xuống được, là bởi vì để xuống để lựa chọn, rồi lại cầm lên :)"

Tôi không phải anh hùng kiểu "Cầm lên được thì để xuống được" như các anh các chú xung quanh hay nói.

Đó là lời tuyên bố khi họ đang cố dứt khoát bỏ đi một sự đầu tư hay chấm dứt một mối quan hệ khi mà mọi việc trở nên dây dưa và không còn triển vọng.

Người ta viện đến câu nói này khi mà người ta thấy nó thực sự khó. Nếu mọi việc dễ dàng, hàng ngày ta đặt lên để xuống nhiều lần những vấn đề khác nhau. Khi mọi việc trong tầm kiểm soát, thì không ai còn nhớ đến câu nói này nữa.

Cái khó ở đây là: để xuống được nhưng mà không muốn tí nào :)

Lúc nhỏ, tôi luôn là một học sinh giỏi. Lớn lên, tôi cũng phấn đấu cho sự nghiệp của mình. Bốn mươi tuổi, tôi là giám đốc này kia, có chồng, có con, và một ít tài sản tích luỹ. Tôi có nhà để ở, tôi đi công tác, đi du lịch nhiều nơi trên thế giới, ở khách sạn 5 6 sao có nhà vệ sinh bóng lộn. Tất cả đều là ước mơ của tôi. Sao tôi có thể buông xuống những ước mơ của mình, dù có khó khăn thế nào đi nữa. Tôi đã từng nghĩ, điều đó thật khủng khiếp.

Nhưng chỉ cần bước thêm chút nữa và hỏi thêm một câu: Nếu điều đó thực sự xảy ra, thì nó "khủng khiếp" là khủng khiếp như thế nào. Ngay khi tôi vừa chấp nhận rằng mình sẽ trở nên “vô sản”, thì trí thông minh tiềm thức xuất hiện: “Bỏ xuống, để lựa chọn, và lại cầm lên.”

Ước gì tôi đủ bình tĩnh để hỏi câu hỏi này sớm hơn. Nhưng giờ thì, tôi đã làm điều đó rồi.

["Bơi" qua tuổi 40].

CÓ INNER COACH RỒI THÌ XÀI VÀO VIỆC GÌ?

Nhiều lắm. Công dụng của Inner Coach là vô biên ;). Dưới đây là một vài ví dụ mình đã thử:

1. Đưa ra lựa chọn xác đáng nhất.

Từ những việc cụ thể như là "mục tiêu phải đạt được của ngày hôm nay là cái nào?", cho đến những việc to tát hơn như là "lấy chồng hay không lấy chồng". Bí quyết ở đây là chọn con tim thay vì nghe lý trí. Lý trí rất hay trở quẻ và hay bị đuối lý, nhưng con tim thì "bao giờ tôi cũng đúng". Nhưng để nghe được con tim thì phải lắng. Lắng rồi mới nghe.

2. Chinh phục mục tiêu.

Khả năng của con người là vô hạn (nói quá lên một chút thì là như vậy). Nhưng chúng ta chưa đạt được ước mơ của mình là do này kia nọ cản trở. Inner Coach vừa là bạn, vừa là thầy, vừa là đồng minh dài lâu để cùng nhau thực hiện. Bắt đầu từ những mục tiêu nhỏ như là chạy được 20km, và dần dần đến những mục tiêu lớn lên như là trở thành sếp bự, viết văn, sáng tác nghệ thuật, trở thành "cao nhân" trong lĩnh vực nào đó...

3. Khắc phục điểm yếu.

Nếu ngồi kể hết chắc danh sách của ai cũng dài, ví dụ như là hay nói lời cay đắng, hay im lặng dài lâu, hay lý sự, hay bực dọc với sự việc xung quanh, hay lo lắng về tiền, hay run lạnh tay chân, hay khóc, thức khuya, sợ mình không giỏi, sợ nghèo, sợ bị coi thường, hay mất bình tĩnh (rồi sau đó hối hận)....

Chương trình này có vẻ không vui vẻ gì, nhưng khi được Inner Coach chấp nhận rằng "OK bạn có điểm yếu, nhưng không sao cả", thì chúng ta sẽ không còn áp lực mà sẽ có động lực và vui vẻ hơn. (Kiểu như mấy "con sen" chấp nhận và yêu thương các "boss" chó mèo của mình vô điều kiện vậy.)

4. Làm bạn tâm giao

- Làm điểm tựa. Mọi điểm tựa bên ngoài có thể mất. Điểm tựa bên trong thì không.

- Làm gương phản chiếu. Trải lòng ra, nhìn, săm soi, để hiểu hơn cái lòng của mình là như thế nào.

- Làm chống lưng. Dù thế nào đi nữa, dù ai có bỏ đi hết, thì đây vẫn còn đây.

- Cảm nhận cuộc sống. Cùng nhau góp nhặt những điều tốt đẹp, những yêu thương, những giây phút đáng nhớ trong cuộc đời.

...Và vẫn còn tiếp....

ĐI QUA TUỔI 40

 

Ba tôi nói, đỉnh cao của cuộc đời ông là vào khoảng tuổi 45. Giả sử như đời người sống được 90 tuổi, thì về mặt số học, 45 là điểm ngay giữa.

Vừa hay, tôi cũng đang đi qua khúc này. Khúc này bắt đầu từ lúc tôi bước sang tuổi 40. Một con số chẵn.

MẮT MỜ, CHÂN MỎI, GỐI RUN

Tôi bắt đầu nhận ra mắt mình bị nhoè khi nhìn xe cộ phía trước khi giao thông trên đường. Có lẽ tôi bị mỏi mắt do nhìn máy tính và điện thoại quá nhiều. Rồi nhiều ngày trôi qua, mắt ngày càng khó chịu chứ không giảm bớt. Tôi đi khám mắt, và ngạc nhiên thay, tôi bị cận thị ở cái tuổi mà tôi tưởng là nên viễn thị mới phải.

Tôi không phải đợi lâu, chỉ vài tháng sau đó, bộ não của tôi cũng bắt đầu biểu tình, không chịu làm việc tiếp.

Tôi quay lại phòng tập yoga sau nhiều năm bỏ dở, mỗi động tác chịu lực là tay chân run bần bật. Anh huấn luyện viên nhìn tôi như là "hiểu hết á, hồi xưa em cũng là giám đốc bán hàng chuyên chạy số đây".

THẤT NGHIỆP

Thất nghiệp tự nguyện thì cũng là thất nghiệp. Hơn nữa cũng không phải tự nguyện cho lắm, vì thấy mình mệt rồi nên mới chịu nghỉ. Trong khi đó, hàng tháng vẫn phải trả nợ mua nhà, tiền cho con, tiền cho miệng ăn của chính mình.

TA CHẲNG CÒN AI

Một khi đã buông thì có bao nhiêu là rơi xuống hết. Cuối cùng thì sau nhiều năm chiến tranh lạnh, tôi đã ra toà để ly hôn, chấp nhận để con lại và ra đi mình không.

TRỞ NÊN VÔ SẢN

Vậy là không nhà không cửa, không chồng không con, không tiền không bạc, không công ăn việc làm. Một combo "thú vị" chào mừng tuổi 40.

Tôi hỏi ba tôi, vậy sau cái tuổi đỉnh cao đó thì cuộc đời chỉ có buồn chán thôi sao. Nhưng không phải vậy, ý ba là về mặt sức khoẻ cơ bắp thì đúng là vậy rồi, nhưng khi ta bớt bận rộn với cơ bắp thì những niềm vui khác bắt đầu nảy sinh và đời sống bước sang một giai đoạn phát triển mới.

Những niềm vui đó là gì, thì tôi chưa kịp hỏi. Và tôi tính là sẽ không hỏi. Để tự mình trả lời xem sao.

CÓ NHIỀU LỰA CHỌN TRONG ĐỜI ĐƯỢC QUYẾT ĐỊNH BỞI NỖI SỢ

 

Có lần, cô đồng nghiệp người Malaysia hỏi tôi:

- Nếu mà bạn có thể quay lại và lựa chọn lại lần nữa, thì bạn có lấy chồng không?

- Có. -  Tôi trả lời không đắn đo.

- Tôi hỏi như vậy là vì thấy bố mẹ tôi cãi nhau và làm tổn thương nhau mỗi ngày, nhưng hai người vẫn ở bên nhau. Tôi thật bối rối giữa hiện thực và ước mơ về một cuộc sống gia đình hạnh phúc. Và nếu như tôi ở vào hoàn cảnh của mẹ tôi, thì tôi cũng không biết nên làm thế nào với đời mình.

- Tôi hiểu. Tôi biết có nhiều người thà không lấy chồng chứ không muốn rủi ro lấy phải một người không tử tế.

- Kể cả là lấy được người tử tế đi nữa thì vẫn có quá nhiều vụ chia tay vì không hợp, hết yêu, hoặc trở nên thù hận.

Lần khác, trong một buổi cà phê, cô bạn tôi, một người sợ yêu, bộc bạch:

- Mình thấy việc có một người khác trong nhà mình, trong cuộc sống của mình quả là một chuyện lớn, với mình ai làm được chuyện đó thì thật là vĩ đại. Mình rất ngưỡng mộ. Nội việc sắp xếp cuộc sống của chính mình cho gọn gàng đã là một sự nỗ lực rồi.

- Ngược lại, - tôi bảo cô - mình thì rất ngưỡng mộ các cô gái có thể sống một mình mà vẫn ổn. Chỉ cần nghĩ đến chuyện sớm tối không có ai hỏi han, không ai bảo vệ là mình thấy chơi vơi, sợ hãi.

Bề ngoài, có vẻ như những người độc thân thích chọn tự do, còn những người có gia đình thích chọn sự bầu bạn. Nhưng cũng có thể, những lựa chọn đó là do nỗi sợ.

Sau vài lần gãy cành cây, tôi đã dành thời gian quan sát mình nhiều hơn, và nhận ra rằng, tôi không có một sự mong đợi phù hợp trong tình yêu. Trong sâu thẳm, tôi sợ ế, sợ một mình. Còn việc tôi muốn có một mối quan hệ như thế nào, một tình yêu ra sao, một người bạn đời kiểu gì... thì tôi hoàn toàn máy móc dựa trên những tiêu chuẩn chung của xã hội: nhìn cũng đẹp trai, khoẻ mạnh, biết kiếm tiền, con nhà đàng hoàng, thông minh....

Đó là khoảnh khắc tôi nhận ra rằng, mình cần nghiêm túc định nghĩa mục tiêu của việc có người bạn đời: là muốn CÓ điều gì (một thứ của riêng mình, không phải n thứ của xã hội hay nói), hơn là cần LÀM gì để khỏi phải "một mình".

Điều này tạo ra một sự thay đổi về mong đợi. Nếu như trước đây, mục tiêu của tôi là "có một ai đó" thì mong đợi của tôi là LÀM mọi thứ để không bao giờ chia tay hay tan vỡ. Tan vỡ là THẤT BẠI. Còn bây giờ, mong đợi của tôi là mình đã CÓ được điều mình muốn chưa, mình đã có điều đó được bao nhiêu ngày rồi, và mỗi ngày trôi qua thì THÀNH CÔNG càng dày thêm lên một ít.

Tôi đã hiểu hơn một chút về việc ghi nhận những gì mình làm được và trân trọng những gì mình có mỗi ngày, từ đó xoay chuyển cục diện từ "chưa thất bại" trở thành "đã thành công".

INNER COACH LÀ NGƯỜI ĐỒNG CẢM VÀ KHÔNG PHÁN XÉT

Không phán xét là một trong những đức tính quan trọng nhất của Inner Coach. Trong số những người mà chúng ta gặp trong cuộc sống hàng ngày, ít người có được đức tính này. Chính vì vậy mà chúng ta không cảm thấy an toàn để cởi mở, chúng ta cần có sự đề phòng nhất định.

Người không phán xét (non-judgmental person) là người thể hiện thái độ không đánh giá, chỉ trích hay đưa ra nhận xét vội vàng. Thay vào đó, họ tiếp cận mọi thứ với sự cởi mở, thấu hiểu và tôn trọng.

Khi bạn là Inner Coach của chính mình, bạn hãy thực hành những điều sau:

- Không chê trách. Khi "thân chủ" đang dằn vặt bản thân về những sai lầm vừa mới xảy ra, người inner coach không tìm cách dằn vặt theo, hoặc cố gắng phản biện rằng không nên dằn vặt (một hình thức chỉ trích sự dằn vặt). Việc cần làm là lắng nghe và ghi nhận đầy đủ cảm xúc của "thân chủ".

- Đồng cảm. Thông thường khi chúng ta hiểu được vì sao ai đó làm điều (kỳ cục) như vậy thì chúng ta không còn trách họ nữa. Hãy áp dụng điều này khi lắng nghe lý lẽ của "thân chủ".

- Đón Nhận Sự Khác Biệt. Sự phán xét thường đến từ việc nhận thấy điều này không hợp lẽ thường, không hợp số đông, không hợp với mong đợi. Bỏ hết những tiêu chuẩn đi, Inner Coach có thể giúp "thân chủ" mạnh dạn phơi bày và tìm ra được điểm mạnh riêng của mình.

- Không So Sánh. Bố mẹ thường khen ngợi con người khác, cố ý so sánh với con mình để tạo động lực (nhưng thường hay gây tác dụng ngược). Ngược lại cũng có những người con so sánh bố mẹ người khác với bố mẹ mình. Đi học cũng gặp so sánh, đi làm cũng vậy, lấy chồng lấy vợ cũng bị như thường. Nếu bạn có thể làm một Inner Coach không so sánh, đó sẽ là một người đồng minh đặc biệt của chính mình.

Khi ngại bị phát xét, chúng ta sẽ ghìm bản thân mình lại. Khi không còn sợ nữa, chúng ta tự do thể hiện, nhờ đó mới nhìn thấy rõ chính mình hơn.

Hiểu mình hơn, thì sẽ tự tin hơn.

KHAI VẤN vs. THAM VẤN TÂM LÝ (TƯ VẤN TÂM LÝ)

 

[Câu hỏi thường nghe]

KHAI VẤN CÓ GIỐNG NHƯ TƯ VẤN TÂM LÝ KHÔNG? CÓ TRỊ LIỆU KHÔNG? CÓ CHỮA LÀNH KHÔNG?

Câu trả lời là Không. Khai vấn là phương pháp dùng hội thoại, hỏi - trả lời, vì thế không phải là phương pháp trị liệu hay chữa lành.

Trong một số trường hợp, khách hàng có thể phân vân lựa chọn giữa khai vấn và tham vấn tâm lý (cũng thường hay gọi là tư vấn tâm lý).

Sự phân vân này đến từ việc khách hàng không chắc chắn về tình trạng tinh thần của mình, nên chưa biết phương pháp nào là phù hợp hơn.

Dưới đây là một số thông tin sẽ giúp bạn nhận định rõ hơn:

- Tham vấn tâm lý nhằm mục đích trị liệu những tổn thương trong quá khứ hoặc bệnh lý hiện tại. Ngược lại khai vấn phù hợp với những người khỏe mạnh, không những vậy mà còn có ý thức và mong muốn mạnh mẽ trong việc nhận thức bản thân và sẵn sàng sáng tạo, thay đổi để hướng đến mục tiêu. Nếu một cá nhân khỏe mạnh nhưng chưa mạnh mẽ trong nội tại, khai vấn có thể giúp họ trở nên mạnh mẽ hơn. Nếu một cá nhân bị rối loạn tâm lý, mất nhận thức, mất kiểm soát về hành vi thì cần gặp bác sĩ / tham vấm tâm lý.

- Tham vấn tâm lý được thực hiện bởi bác sĩ tâm lý hay chuyên gia tham vấn tâm lý có chuyên môn. Khai vấn được thực hiện bởi chuyên gia khai vấn theo bộ kỹ năng khai vấn bao gồm: 1) Thực hiện đạo đức nghề nghiệp, 2) Sống cùng tư duy khai vấn, 3) Thiết lập và luôn duy trì sự thỏa thuận trong quá trình khai vấn, 4) Xây dựng và nuôi dưỡng môi trường tin tưởng và an toàn, 5) Luôn hiện diện, 6) Lắng nghe sâu, 7) Thúc đẩy nhận thức, 8) Đồng hành cùng quá trình phát triển của khách hàng.

- Tham vấn tâm lý hỗ trợ sức khỏe tinh thần. Khai vấn hỗ trợ nhiều mục tiêu khác nhau như phát triển sự nghiệp, cải thiện mối quan hệ, triển khai ý tưởng, theo đuổi ước mơ, tạo thói quen mới, thay đổi lối sống, thực hiện lý tưởng, chăm sóc bản thân, nuôi dưỡng nội lực, phát huy tiềm năng, tin vào bản thân, vượt qua giới hạn... Miễn là có mong muốn, có mục tiêu là có thể khai vấn. (Muốn tìm ra mong muốn của mình cũng là một mục tiêu.)

Vậy nên:

- Tham vấn làm cho người không khỏe trở nên khỏe mạnh. Khai vấn làm cho người khỏe mạnh trở nên mạnh mẽ.

- Nếu bạn thấy mình không có tổn thương tâm lý cần trị liệu mà chỉ là hiện tại đang rối rắm, mất động lực, mù mờ về tương lai... thì người bạn cần là một người khai vấn.

---

Tami Pham

ICF ACC Coach

# Khám phá chính mình, phát huy trọn vẹn #